بخشی از متن مقاله مفهوم و عناصر سازنده قاعده شرعي و مقايسه آن با قاعده حقوقي :
سال انتشار : 1392
تعداد صفحات :33
قاعده, قضیهای است دارای موضوعی کلی و حکمی که بر جزئیات آن موضوع حاکمیت دارد. قاعده به طورکلی و به اعتبار این‌که مقتضای عقل باشد یا طبیعت و یا توافق اصحاب علوم و صناعات به سه نوع عقلی, طبیعی و وضعی تقسیم می‌شود. قاعده‌ی شرعی به عنوان یکی از اقسام قواعد وضعی عبارت است از قضیهای کلی متخذ از شرع و متضمن حکمی از احکام افعال مکلفان که خود از حیث مبنا به اصولی و فقهی و از نظر کیفیت تعلق به اعمال و وقایع مربوط به مکلفان, به تکلیفی و وضعی منقسم می‌گردد. قاعده‌ی شرعی دارای سه عنصر است: موضوع, حکم و نسبت خبری. موضوع, مجموع متعلق حکم و شخص مکلف یا محکومٌ فیه و محکومٌ علیه است. حکم, وصف شرعی اعمال مکلفان است و آنچه سبب یا شرط یا مانع شرعی آن اعمال محسوب می‌شود و یا بیانگر صحت یا بطلان آنهاست. نسبت خبری, ملازمه‌ی میان موضوع و حکم است. قاعده شرعی در عین حال که از همهی اوصاف قاعده حقوقی نظیر کلی بودن, الزامی بودن و ضمانت اجرا داشتن بر خوردار است, از حیث نوع ضمانت اجراها و عرصههای حاکمیت تفاوتهایی هم با آن دارد.